ชื่ออื่น: ร้อถะ (ละว้า-เชียงใหม่), เหาะเถาะ (กะเหรี่งกาญจนบุรี), อำเภอ (สุพรรณบุรี), ผักกุ่ม (อีสาน)
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Crateva magna DC., C. naval Buch.-Ham.
ชื่อวงศ์: CAPPARIDACEAE
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 10-20 เมตร
ใบ: ใบประกอบใบย่อย 3 ใบ รูปหอกปลายหว้างแหลม โคนสอบแคบ เนื้อหนา หน้าสีเทาอมน้ำตาลมันเงา ท้องใบมีขนอ่อนสีเทา เส้นกลางใบอมแดง ปลายก้านใบมีต่อมน้ำตาลขนาด 1 มม. กว้าง 1-3 นิ้ว ยาว 2-9 นิ้ว
ดอก: ดอกช่อ ยาว4-6 นิ้ว กลีบรองดอกรูปไข่ปลายแหลม กลีบดอกกลมยาว 2-3 ซม. สีขาว เกสรตัวผู้มีก้านสีม่วง
ผล: ผลรูปรีเปลือกหนา ผลอ่อนผิวมีสะเก็ด สีเหลืองอมเทา ผลแก่ผิวเรียบ ยาว 5-8 ซม.
เมล็ด: รูปเกือกม้า ยาว 6-9 มม.
นิเวศวิทยา: เกิดตามริมแม่น้ำลำธาร หนองบึง ตามป่าทั่วไป
การขยายพันธุ์: ชยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
สรรพคุณ:
- ราก รสสุขุม แก้ปวดท้อง บำรุงธาตุ ขับหนองให้กระจาย
- ใบ ขมหอม ขับเหงื่อ แก้ไข้ เจริญอาหาร ระบาย ขับพยาธิ แก้ปวดเส้น แก้อัมพาต แก้โรคไขข้ออักเสบ แก้สะอึก ขับผายลม แก้ลมขึ้นเบื้องสูง
- ดอก รสเย็น แก้เจ็บตา แก้เจ็บในคอ แก้ไข้ครั่นเนื้อครั่นตัว
- ลูก รสขม แก้ไข้
- เปลือกต้น รสขมหอม แก้สะอึก ขับผายลม ขับเหงื่อ แก้ริดสีดวงผอมแห้ง ระงับพิษที่ผิวหนัง แก้ไข้ ขับน้ำเหลืองเสีย ขับน้ำดี ขับนิ่วในทางเดินปัสสาวะ แก้อาเจียน
- กระพี้ รสร้อน แก้ริดสีดวงทวารหนัก
- แก่น รสร้อน แก้นิ่ว