Monthly Archives: กันยายน 2016

ขี้ครอก

by

ชื่ออื่น: ขมงดง, หญ้าผมยุ่ง, ปะเท้า (แม่ฮ่องสอน), ปอเส็ง, เส้ง (ใต้), ปูลุ (มลายู), ขี้หมู (โคราช)

ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Urena lobata Linn.

ชื่อวงศ์: MALVACEAE

เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 3-5 ฟุต ใบเดี่ยวรูปหัวใจริมจักเว้าแฉกลึก คล้ายใบมะระมีขน ต้นที่ใบแฉกลึก เรียกว่า ขี้ครอกตัวผู้ ต้นที่ใบแฉกตื้น เรียก ขี้ครอกตัวเมีย ดอกสีแดงแกมขาว ลูกกลมเป็นหนามเหนียว

นิเวศวิทยา: ขึ้นตามที่รกร้างว่างเปล่า ตามป่าละเมาะทั่วไป

สรรพคุณ

  • ใบ รสขื่น ต้มจิบแก้ไอ ขับเสมหะ
  • ราก รสเย็น ถอนพิษไข้ แก้พิษร้อน
  • ทั้งห้า รสขมเย็น ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ

ขี้กาแดง

by

ชื่ออื่น: แตงโมป่า (กาญจนบุรี), มะกาดิน (ชลบุรี), กายิงอ (มลายู)

ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Gymnopetalum integrifolim Kurtz, Trichosanthes tricuspidata Lour

ชื่อวงศ์: CUCURBITACEAE

เป็นไม้เถาพาดพันตามต้นไม้อื่น

ใบและเถา: ใบและเถาคล้ายเถาฟักข้าว ใบเดี่ยวรูปไข่ เกือบกลม 5 เหลี่ยม หรือแฉกลึก 5 แฉก โคนเว้ารูปหัวใจค่อนข้างเรียบ ปลายแหลมผิวหยาบสากด้านล่างมีขน ยาวประมาณ 4 นิ้ว แถามีมือจับ

ดอก: ดอกเพศผู้เพศเมียแยกจากกัน ดอกเพศผู้ ออกเป็นช่อยาวประมาณ 10-20 ซม. ดอกเพศเมียเป็นดอกเดี่ยว ซานดอกเป็นหลอดยาว กลีบรูปไข่กลับปลายแหลมสีขาว

ผล: ผลกลมรี เมื่อสุกสีแดง เมื่อแห้งเนื้อโปร่งเหมือนฟองน้ำ

นอเวศวิทยา: เกิดตามป่าทั่วไป

การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

สรรพคุณ

  • ใบ รสขม ตำพอกฝี ทาแก้โรคผิวหนังอักเสบ ตำคั้นเอาน้ำให้เด็กกิน แก้ท้องเสีย
  • หัว รสขม บำรุงหัวใจ แก้ม้ามย้อย ตับโต หรืออวัยวะในช่องท้องบวมโต
  • ราก รสขม บำรุงน้ำดี แก้ไข้ ดับพิษไข้ แก้ปวดศีรษะ แก้จุกเสียด บดทา ฝีฝักบัว แก้ตับโต ม้ามย้อย อวัยวะในช่องท้องบวมโต
  • ลูก รสขม บำรุงน้ำดี แก้พิษเสมหะและโลหิต ถ่ายพิษเสมหะให้ตก แก้พิษตานซาง แก้ตานขโมย ขับพยาธิ เป็นยาถ่ายอย่างแรง ไข้ควันรม แก้หืด
  • ทั้งเถา รสขม ต้มอาบ แก้เม็ดผดผื่นคัน แก้ไข้หัว ไข้พิษไข้กาฬ ต้มดื่มบำรุงน้ำดี ขับเสมหะ ดับพิษ แก้ไอเป็นเลือด

ขี้กาขาว

by

ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Bryonia lasiniosa Linn.

ชื่อวงศ์: CUCURBITACEAE

เป็นไม้เถาขนาดเล็ก เลื้อยตามผิวดิน

เถาและใบ: เถาและใบมีขนดกหนาตลอด

ดอก: ดอกเดี่ยวสีขาว

เมล็ด: เมล็ดสีดำ เนื้อหุ้มเมล็ดสีแดง

นิเวศวิทยา: เกิดตามที่รกร้างว่างเปล่าทั่วไป

การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

สรรพคุณ

  • ใบ รสขม ตำสุมกระหม่อมเด็ก แก้หวัดคัดจมูก
  • เถา รสขม บำรุงน้ำดี ดับพิษเสมหะและโลหิต ชำระเสมหะให้ตก ฆ่าเรือดไรหิดเหา
  • ดอก รสขม บำรุงกำลัง
  • ลูก รสขม ถ่ายพิษตานซาง ขับพยาธิ ถ่ายเสมหะ แก้ตับปอดพิการ
  • ราก รสขม ต้มดื่ม บำรุงร่างกาย บดเป็นผงรับประทาน แก้ตับหรือม้ามโต รากสด ตำผสมน้ำมันทาแก้โรคเรื้อน

ข้าวตอกแตก

by

ชื่ออื่น: ตีนตั่ง, ตีนตั่งตัวผู้ (เหนือ), กรูด (สุราษฎร์), งวงซุ่ม, งวงสุ่ม, ฮวงสุ่ม, งวงสุ่มขาว (อีสาน), เมี่ยงชะนวนไฟ, สังขยาขาว (สุโขทัย), ดอกโรค (เลย), ตะกรูด (นครศรีฯ), เถาวัลย์นวล (ราชบุรี), ประโยค (ตราด), มันแดง (กระบี่), หน่วยสุด (ใต้)

ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Calycopteris Floribunda Lamk.

ชื่อวงศ์: COMBRETACEAE

เป็นไม้จำพวกเถาพุ่มเลี้อยขนาดกลาง

ใบ: ใบเดี่ยว รูปไข่ ปลายแหลม โคนมน เนื้อคล้ายกระดาษ ท้องใบมีขนสีน้ำตาลอ่อนออกตรงข้ามกัน กิ่งอ่อนมีขน

ดอก: ดอกออกเป็นช่อที่ปลายยอด กลีบรูปหอกปลายแหลม 5 แฉก สีเขียวอมเหลือง

ผล: ผลรูปรี ปลายผลมีกลีบรองดอก 5 กลีบ มีขนมาก

นิเวศวิทยา: เกิดตามป่าโปร่ง ป่าละเมาะทั่วไป

การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด

สรรพคุณ

  • ใบ รสเฝื่อน เจริญอาหาร สมาน ขับพยาธิ ระบายท้อง แก้ปวดท้อง จุกเสียด แก้บิด แก้ไข้ป่า ทาแผลเรื้อรัง
  • ราก รสเฝื่อน แก้งูพิษ

ข้าว

by

ข้าว :
ข้าว2

ข้าว4

 

Rice, Rice plant

ชื่ออื่น: ข้าวเจ้า, ข้าวสาร

ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Oryza sativa Linn.

ชื่อวงศ์: GRAMINEAE

เป็นพืชล้มลุกจำพวกหญ็า ถ้าในตำรับยาเรียกว่า ข้าว, ข้าวสาร, ข้าวเปลือก มักหมายถึงข้าวเจ้า ถ้าจะให้ใช้ข้าวชนิดอื่นจะบอกกำกับมาด้วย ข้าวที่ใช้ทำยา มีหลายชนิด เช่น

สรรพคุณ

  • ข้าวงอก เป็นข้าวที่กำลังงอก รสหวาน แก้ไข้ร้อน แก้อ่อนเพลีย
  • ข้าวสาร เป็นข้าวที่กระเทาะเปลือกออก สมัยก่อนใช้ซ็อมมือไม่ขัดผิว รสมันหอมหวาน บำรุงร่างกาย แก้ตาฟาง แก้เหน็บชา แช่น้ำตำเป็นแป้ง พอกแก้คุณผี คุณคน แก้บวม แก้ปวด ตำผสมสุราทาแก้ลมพิษผื่นคัน
  • รวงข้าว, นมข้าว เป็นข้าวจากรวงที่ยังอ่อน เนื้อในเมล็ดเป็นน้ำ รสหวานมัน บำรุงกำลัง บำรุงร่างกาย
  • ข้าวเปลือก นิยมใช้ข้าวเปลือกใหม่ที่ยังมีละอองขาวติดอยู่ แก้กระษัย
  • รากข้าว นิยมเก็บจากต้นข้าวอ่อน ที่สูงประมาณ 10 นิ้ว แก้ซางขโมย
  • ซังข้าว คือ ตอของต้นข้าวหลังการเก็บเกี่ยว ขับระดู
  • ข้าวตัง คือ ข้าวที่แข็งติดก้นหม้อ พอกดูดหนอง ฝี แก้พิษบาดแผล แก้ไข้
  • ข้าวตาก คือ ข้าวที่หุงสุกแล้ว นำไปตากแห้ง เอามาคั่ว แก้โลหิต ขับระดู
  • ข้าวสารข้างครก คือข้าวสารที่ตกลงข้างครกขณะตำข้าว แก้ซางเด็ก
  • ข้าวติดหน้าตะโพน คือ ข้าวที่สุกแล้วนำมาผสมขี้เถ้า ปั้นเป็นก้อนติดหน้าตะโพน แก้ตกเลือด
  • น้ำซาวข้าว คือ น้ำที่ได้จาการเอาข้าวสารเจ้ามาล้างก่อนที่จะนำไปหุง รสเย็น ใช้เป็นกระสายยา ถอนพิษผิดสำแดง แก้พิษร้อนใน พิษอักเสบ ฟกบวม แก้ผื่นคัน
  • น้ำข้าว คือ น้ำที่ได้จากการหุงข้าวแบบเช็ดน้ำ เมื่อข้าวเริ่มแตกตัว รินเอาน้ำออก นำมารับประทานเป็นอาหารบำรุงร่างกาย แก้ตาฝ้าฟาง และใช้ทำน้ำกระสายยา