เป็นพืชวัตถุ เกิดจากเนื้อไม้ที่มีโรคภายในผุเป็นโพรงเล็กๆสีขาว กระจายไปทั่วเนื้อไม้ เรียกว่า เกิดสารลง เรานำส่วนที่สารลงมาใช้ปรุงเป็นยา
มีอยู่ 2 ชนิด คือ 1.ขอนดอกไม้พิกุล 2.ขอนดอกไม้ตะแบก
สรรพคุณ
Indian Marsh Fleabane
ชื่ออื่น: หนาดวัว, หนวดงิ้ว, คลู (ใต้)
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Pluchea indica (Linn.) Less.,P.foliolosa DC., Coryza corymbose Roxb., C. indica Mig., Baccharis indica Linn.
ชื่อวงศ์: COMPOSITAW
เป็นไม้พุ่ม สูง 1-2 เมตร
ใบ: ใบรูปไข่กลับ ปลายแหลม ขอบหยัก โดยรอบมีขนขาวๆปกคลุม ก้านสั้น
ดอก: ดอกเล็กๆเป็นกระจุกรวมกันเป็นช่อ สีขาวอมม่วง ออกตามง่ามใบ
นิเวศวิทยา: เกิดตามที่รกร้างว่างเปล่า ที่ราบลุ่มชายฝั่งทะเล ชอบดินเค็มหรือกร่อย
การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
สรรพคุณ
Turmeric, Curcuma, Yellow Root
ชื่ออื่น: พญาว่าน, ขมิ้นดี, ขมิ้นป่า, ขมิ้นหัว, ขมิ้นไข, ขมิ้นหยวก, ขมิ้นแดง, ตายอ, สะยอ (กะเหรี่ยง), ขี้มิ้น (ใต้, อีสาน), ขมิ้นแกง
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Curcuma longa Linn., C. domestica valeton
ชื่อวงศ์: ZINGIBERACEAE
เป็นพืชจำพวกเหง้า สูง 50-70 เซนติเมตร
ใบ: ใบรูปหอกปลายแหลม กาบใบแคบมีร่องเล็กๆ สีเขียวอมน้ำตาล เมื่อถึงฤดูฝนใบจะงอกงาม แล้วแห้งไปในหน้าแล้ง
ดอก: ดอกช่อใหญ่ พุ่งมาจากเหง้าใต้ดิน สีเขียวแกมขาว ปลายช่อสีชมพูอ่อน ยอดเกสรตัวเมียสีเหลือง เนื้อในเหง้ามีสีส้ม กลิ่นฉุน
นิเวศวิทยา: เกิดในภูมิภาคเขตร้อนทั่วไป
สรรพคุณ
ชื่ออื่น: เถาสายทองลอย (สิงห์บุรี), ผักบุ้งเล (พังงา), เพาละมูลู (ยะลา)
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Ipomoea pes-tigrdis Linn.
ชื่อวงศ์: CONVOLVULACEAE
เป็นไม้เถาล้มลุกอายุปีเดียว ตลอดทั้งต้นคลุมด้วยขนแข็งสีขาว
ใบ: ใบเดี่ยวจักลึก 7-9 แฉก
ดอก: ดอกเหมือนรอยเท้าสุนัขออกเป็นช่อง่ามใบ สีขาว
ผล: ผลรูปไข่
การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
นิเวศวิทยา: เกิดตามที่รกร้างทั่วไป
สรรพคุณ
ชื่ออื่น: ขมิ้นฤาษี, ผ้าร้ายห่อทอง, เดิมวอโกรด (เขมร)
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Kreagelisia flava (Linn.) Merr.
ชื่อวงศ์: MENISPERMACEAE
เป็นไม้เถาพาดพันตามต้นไม้ใหญ่ เถากลม เปลือกชุ่มน้ำ ผิวสีน้ำตาลเหลือง เนื้อสีเหลือง มีเส้นรัศมีออกโดยรอบ กลิ่นเหมือนขมิ้น
ใบ: ใบรูปหอกกว้าง ปลายเรียวแหลม เนื้อหนาสีเขียวมัน
สรรพคุณ
นิเวศวิทยา: เกิดตามป่าดงดิบเขาและป่าเบญจพรรณทั่วไป
การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
ชื่ออื่น: งัวเลีย (อีสาน), กระจิก (กลาง), กระโปรงแจง (สุโขทัย), ก่อทิง (ชัยภูมิ), ไก่ไห้ (พิษณุโลก), โกโรโกโส, หนามเกาะไก่, หนามนมวัว (โคราช), งวงช้าง (อุดร), ทะลุมอิด (นครสวรรค์), หนามไก่ไห้
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Capparis flavicans Kurz.
ชื่อวงศ์: CAPPARIDACEAE
เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 2-7 ม. กิ่งก้านสาขามาก มีหนามตามข้อ
ใบ: ใบรูปไข่
ดอก: ดอกเดี่ยว สีเหลือง ออกตามง่ามใบ ก้านชูเกสรตัวผู้ยาว สีเหลืองเขียว
ผล: ทรงกลม ตะปุ่มตะป่ะ สีส้ม เมล็ดมีเนื้อสีเหลืองหุ้ม
สรรพคุณ
การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
นิเวศวิทยา: เกิดตามป่าเบญจพรรณ ป่าละเมาะทั่วไป
