Button Seed, Dog Button, Nux Vomica
ชื่ออื่น: โกฐกักกลิ้ง, กะจี้, เบ๊ไจ๊จี๊ (จีน), แสลงโทน, แถลง,แสงเบือ (โคราช), ว่านไฟต้น, ตูมกาแดง
ชื่อทางวิทยาศาสตร์: Strychnos nux-vomica Linn. STRYCHINACEAE
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง ใบกว้าง 2 นิ้ว ยาว 3 นิ้ว มีเส้นตาม ยาว 3 เส้น ใบดกทึบ ออกดอกในเดือน ก.ย.-ต.ค.
เปลือกต้น: สีเหลืองอมแดง เนื้อคล้ายไม้พญามือเหล็ก
ดอก: ดอกช่อมีขนาดเล็ก
ผล: ผลกลมโตเหมือนลูกมะตูม
เมล็ด: เมล็ดกลมแบนขนาดประมาณ 1 ซม. ลักษณะคล้ายยางรถยนต์ สีเทาเหลือบขาว หรือสีสวาท เมล็ดที่แก่จัดและแห้ง เรียกว่า โกฐกะกลิ้ง Nux Vomica
นิเวศวิทยา: ขึ้นตามป่าเบญจพรรณทั่วไปในเขตร้อน
สรรพคุณ เป็นยาอันตราย การนำมาทำเป็นยาจะต้องฆ่าฤทธิ์เสียก่อน ตามกรรมวิธีตามหลักเภสัชกรรม
- ใบ รสเมาเบื่อ ตำพอกแก้แผลเน่าเปื่อยเรื้อรัง
- เมล็ด รสเมาเบื่อขมจัด บำรุงธาตุ บำรุงหัวใจให้เต้นแรง แก้อัมพาต แก้อิดโรย แก้ไข้เจริญอาหาร ขับน้ำย่อย กระตุ้นประสาทส่วนกลาง บำรุงประสาท หูตาจมูก บำรุงเพศของบุรุษ บำรุงกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร ลำไส้ ให้แข็งแรง แก้โรคอันเกิดจากปากคอพิการ ขับพยาธิ ขับปัสสาวะ แก้พิษงู พิษตะขาบแมลงป่อง แก้ลมกระเพื่อมในท้อง แก้คลื่นเหียน แก้ลมพานไส้ แก้ริดสีดวงทวาร แก้โลหิตพิการ ทำให้ตัวเย็น ขับลมในลำไส้ แก้หนองใน แก้ไตพิการ แก้เหน็บชา แก้เนื้อชา แก้กระษัย ปวดเมื่อย
- พิษ ส่วนของต้นและเมล็ดทั้งหมด เป็นยาอันตราย ทำให้กล้ามเนื้อกระตุก ขาสั่น ชัก หัวใจเต้นแรง ขากรรไกรแข็งและตายได้
