ชื่อทางวิทยาศาสตร์ :
Cocos nucifera L.
เป็นปาล์มประเภทลำเดี่ยวที่ปลูกเป็นพืชเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่ง ต้นสูงได้ถึง 30 เมตร
ใบ : ประกอบแบบขนนก ใบย่อยยาวเรียวแหลม แผ่นใบแข็งหนา
ดอก : ช่อดอกแยกเพศอยู่ร่วมต้นกัน ดอกสีเหลืองอ่อน ดอกเพศเมียใหญ่กว่าดอกเพศผู้
ผล : กลมหรือรูปไข่ มีกาบแข็งอยู่ภายนอก ด้านนอกผิวผลมีสีเขียว หรือสีส้มที่เรียกว่า “มะพร้าวไฟ” เนื้อในคือส่วนของเอนโดสเปิร์มที่มีไขมันสูงและใช้ประโยชน์กันมาก
ชื่อวงศ์ : Palmae
ประโยชน์ : ยอดอ่อนที่เรียกว่ายอดมะพร้าวใช้ปรุงอาหาร เช่น ผัดน้ำมัน หรือแกงกะทิ ให้ฟอสฟอรัสค่อนข้างสูง ส่วนผลอ่อนที่กะลายังไม่แข็ง ฝานเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใช้ทำแกงกะทิใส่ปลาย่าง เมื่อผลเริ่มแก่เล็กน้อย กินเป็นผลไม้ หรือดื่มน้ำในผลแก้กระหาย ผลกึ่งแก่กึ่งอ่อนที่เรียกว่า “มะพร้าวทึนทึก” ใช้โรยหน้าขนมหรือทำมะพร้าวแก้ว ส่วนผลแก่ ขูดคั้นน้ำกะทิ ใช้ทำอาหารหรือขนมได้มากมาย แต่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูง 60 – 65 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเป็นอันตรายต่อร่างกาย โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ปัจจุบันมีหลายพันธุ์ ที่นิยมมากคือมะพร้าวน้ำหอมต้นเตี้ย หรือมะพร้าวหมูสี ต้นสูงเพียง 2 เมตร ก็ให้ผลได้ สะดวกในการเก็บ และมะพร้าวกะทิที่นิยมกินเป็นขนม ซึ่งกลายพันธุ์มาจากมะพร้าวปกติ แต่โอกาสที่จะเกิดเป็นไปได้ยาก แม้นำผลที่ได้จากต้นมะพร้าวกะทิมาปลูก ต้นที่ได้อาจกลายเป็นมะพร้าวปกติได้ วิธีเลือกมะพร้าวกะทิ ให้เขย่าผล ต้องไม่มีเสียงน้ำ
สรรพคุณทางสมุนไพร : น้ำมะพร้าวมีโปรตีน น้ำตาล ไขมัน วิตามินบีรวม โพแทสเซียม โซเดียม ฟอสฟอรัส และเหล็ก มีประโยชน์กับสตรีมีครรภ์ ช่วยบำรุงทารกในครรภ์ให้แข็งแรง โดยเฉพาะสตรีที่มีครรภ์ตั้งแต่ 5 – 9 เดือน ควรดื่มน้ำมะพร้าวมาก ๆ จะช่วยให้คลอดง่าย เด็กตัวสะอาด และผิวพรรณเปล่งปลั่ง ส่วนกาบใบใช้ในงานประดิษฐ์ต่าง ๆ ลำต้นที่ล้มตายใช้ทำเก้าอี้ ตกแต่งสวน หรือประดิษฐ์เป็นตุ๊กตา ใบสดสานเป็นปลาตะเพียนหรือตะกร้อให้เล็กเล่น ก้านมะพร้าวจากใบแห้งใช้ทำไม้กวาด กาบมะพร้าวนำมาเผาใช้เป็นสีดำธรรมชาติในขนมเปียกปูน กะละแม นอกจากนี้ยังใช้เป็นวัสดุปลูกต้นไม้ ใบมะพร้าวใช้ทำไส้ในของที่นอน เครื่องเรือน ทำเสื่อ เชือก เป็นเชื้อเพลิงแทนถ่าน กะลามะพร้าวประดิษฐ์เป็นของใช้ต่าง ๆ เช่น ตุ๊กตา จานใส่สบู่ ส่วนเนื้อมะพร้าวแก่นำมาเคี่ยวทำน้ำมันมะพร้าวไว้ใช้เป็นเชื้อเพลิงจุดตะเกียงแทนน้ำมันก๊าด ใช้ทาผิวหรือแผลน้ำร้อนลวก หรือเป็นส่วนผสมของน้ำมันนวดกับยาสมุนไพรต่าง ๆ เพื่อบรรเทาอาการปวดเมื่อย เคล็ดขัดยอก และรักษาบาดแผล
การขยายพันธุ์ : มะพร้าวปลูกเลี้ยงง่าย ขึ้นได้ดีในทุกสภาพพื้นที่ ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด โดยนำผลแก่มาเพาะให้มีใบขึ้นสูงประมาณ 50 ซม. จึงนำมาปลูกลงดิน หมั่นดูแลอย่าให้มีแมลงกัดกินบริเวณยอดอ่อน ใส่ปุ๋ยบ้างปีละ 2 ครั้ง
นิเวศวิทยา : กระจายพันธุ์แถบตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรอินเดีย ปลูกมากในประเทศเขตร้อน